شهرستان میاندوآب

توضیحات کلی در خصوص شهرستان میاندوآب

میاندوآب یکی از شهرهای جنوبی استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران است. میاندوآب بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهرستان جنوبی استان آذربایجان غربی و با فاصله ۱۶۴ کیلومتری از ارومیه، در جنوب استان قرار گرفته‌است. میاندوآب شهر رودخانه‌های پرآب در جنوب دریاچه ارومیه و میان دو رود زرینه‌رود و سیمینه‌رود واقع شده و محل تلاقی استانهای آذربایجان غربی و شرقی محسوب می‌شود. وجه تسمیه این شهر نیز حاصل موقعیت این شهر بین دو رود زرینه‌رود و سیمینه‌رود است. ورزش دوچرخه سواری در این شهر قدمت زیادی دارد و میاندوآب به شهر دوچرخه ایران معروف و مشهور است.اهالی میاندوآب مردم آذربایجانی هستند و به زبان ترکی آذربایجانی تکلم می‌کنند. در جلد چهارم کتاب «فرهنگ جغرافیائی ایران (آبادیها)» نیز زبان مردم میاندوآب، ترکی آذربایجانی و مذهب آن‌ها شیعه ذکر شده است. سوغات این شهر قند است.

این شهر یکی از بزرگترین و مهم‌ترین شهرهای آذربایجان غربی می‌باشد و تنها شهرستانی در ایران می‌باشد که نسبت جمعیت شهری و روستایی آن تقریباً برابر است میاندوآب، چهارمین دشت حاصل خیز کشور محسوب می‌شود. و شهرستان میاندوآب نیز بعد از ارومیه بزرگترین تولیدکننده محصولات کشاورزی در آذربایجان غربی و یکی از قطب‌های اصلی استان در امر تولید می‌باشد.

میاندوآب از جایگاه ارتباطی، نظامی و استراتژیک ویژه ای در سطح منطقه شمال غرب کشور برخوردار است و به دلیل واقع شدن در مسیر راه تبریز ـ مراغه ـ سنندج و ارومیه و تهران و پیوند دادن استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی و زنجان و کردستان اهمیت و نقش مهمی برخوردار است.

میاندوآب و حومه آن در دنیای قدیم یکی از مناطق پررونق محسوب می‌شده‌است، اولین سند معتبر به دست آمده که مربوط به منطقه میاندوآب باشد، سنگ نبشته ای به زبان اورارتویی که در شمال غرب شهر در نزدیکی روستای داش تپه می‌باشد که دو قطعه بزرگ این کتیبه به موزه بریتانیا انتقال داده شده‌است.

نام و وجه تسمیه

میاندوآب در جنوب دریاچه ارومیه و میان دو رود زرینه‌رود و سیمینه‌رود واقع شده‌است؛ و وجه تسمیه این شهر حاصل موقعیت این شهر بین دو رود زرینه‌رود و سیمینه‌رود می‌باشد.

نام قدیمی شهر مرحمت آباد بوده‌است که به دلیل اهدای زمینهای آن از سوی ناصرالدین شاه به فرزند دوست علی خان معیرالممالک به این نام خوانده شد.

تقسیمات کشوری میاندواب

تقسیمات کشوری این شهرستان، بنابرآنچه در نتایج آمارگیری سرشماری سال 1395 کل کشور آمده است، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:

تقسیمات کشوری این شهرستان ، طبق نتایج سرشماری سال 2016 کل کشور ، بر اساس بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:

بخش‌ها
• بخش مرکزی
• بخش مرحمت آباد
• بخش باروق
شهرها
• شهر میاندوآب
• شهر چهاربرج
• شهر باروق

وضعیت طبیعی

شهر میاندواب با واقع شدن در دشت میاندوآب که به عنوان چهارمین دشت حاصل خیز کشور شناخته می‌شود، دارای ظرفیت بالایی برای توسعه و پیشرفت می‌باشد استعداد بالقوه و خاک مرطوب و حاصل خیز، آب فراوان برای کشتزارهای بزرگ، تنوع انواع محصولات زراعی و سردرختی، میاندواب را به یکی از قطب‌های اصلی و بزرگ تولیدکننده محصولات کشاورزی در آذربایجان غربی بدل ساخته‌است میاندوآب پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بالقوه زیادی برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی دارد و در بخش کشاورزی به عنوان یک قطب مطرح می‌باشد. در کنار این عوامل، شهر میاندواب با واقع شدن در موقعیت مناسب جغرافیایی و وجود منابع آبی مناسب مثل رودخانه زرینه رود، شرایط مناسبی برای توسعه و رشد شهری دارا است. در زمانی نه چندان دور جلگه میاندوآب یکی از جلگه‌های معروف کشت پنبه بوده است و هم‌اکنون کشت چغندر قند رواج دارد.

وضعیت آب و هوای میاندوآب

آب و هوای منطقه متغیر بوده، دارای تابستانهای نسبتاً گرم و زمستانهای بسیار سرد می‌باشد. میزان بارش متوسط در منطقه ۲۸۹میلی لیتر ثبت شده‌است.

موقعیت جغرافیایی میاندوآب

میاندوآب از موقعیت ارتباطی و جغرافیایی بی نظیری برخوردار است و به عنوان چهارراه ارتباطی چهار استان شمال غربی کشور شناخته می‌شود و محل اتصال استان‌های آذربایجان‌شرقی و آذربایجان‌غربی، زنجان و کردستان به محسوب می‌شود،میاندوآب با توجه موقعیت استراتژیک خود از لحاظ جغرافیایی، سیاسی و گردشگری همواره مورد تأکید صاحب نظران در امر توسعه بوده‌است این شهر در حد فاصل بین شهرهای ملکان، شاهین‌دژ، بوکان و مهاباد و میانه واقع شده‌است و در واقع پل ارتباطی برای استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی محسوب می‌گردد. مساحت شهرستان میاندوآب ۲۶۹۴ کیلومتر مربع است و در طول جغرافیایی ۴۶درجه و ۶ دقیقهٔ شرقی از نصف‌النهار گرینویچ و در عرض ۳۶ درجه و ۵۸ دقیقهٔ شمالی از خط استوا در وسط جلگه‌های منتهی به دریاچه ارومیه با ارتفاع ۱۳۱۴ متر از سطح دریا قرار دارد.

تاریخچه شهرستان میاندوآب

میاندوآب (قوشاچای-قوشا در ترکی به معنی جفت – دوتا کنار هم – دوشادوش و چای به معنی رود خانه ) یکی از شهرهای جنوبی استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران است.

این شهر در جنوب دریاچه ارومیه و میان دو رود زرینه‌رود(“جیغاتی” نام یکی از پسران هولاکوخان مغول ) و سیمینه‌رود (“تاتائو” نام یکی دیگر از پسران هولاکو خان مغول ) واقع شده‌است.

زبان مورد استفاده اکثریت مردم در این شهرستان ترکی آذربایجانی است ولی در اطراف شهر میاندوآب ، به سمت شهرستان مهاباد ” ساووق بولاغ ” مردم چند روستا به زبان کردی سورانی تکلم می‌کنند .

وجه تسمیه این شهر حاصل موقعیت این شهر بین دو رود جیغاتی و تاتائو هست.

با توجه به وضعیت رودخانه‌ها و موقعیت جغرافیایی منطقه ، مسیر ارتباطی استانهای آذربایجان غربی ، آذربایجان شرقی ، کردستان و زنجان از طریق این شهرستان می‌باشد . فاصله دو روستای “باداملو ” در جنوب شرق و “قلعه” در شمال غرب میاندوآب حدود 120 کیلومتر می‌باشد .

این شهر به مهمان‌نوازی مردم و آب و هوای معتدل مطلوبش و جلوه زیبایی که رودهای جیغاتی و تاتائو به آن بخشیده اند بخصوص عبور جیغاتی از وسط شهرستان ، مشهور است.

نام شهر و تاریخ بنا

میاندوآب از سه کلمه (میان.دو.آب) تشکیل شده است. وچه تسمیه این شهر به خاطر قرار گرفتن در میان دو رودخانه زرینه رود و سیمیئه رود است. شهر میاندوآب در زمان نادرشاه قصبه بزرگی بوده است. در جریان لشگر کشی نادر قلی سپهسالار وقت ارتش ایران  به آذربایجان در سال 1142 هجری قمری از قلعه میاندوآب نام برده میشود. در تاریخ افشار مکررا” از میاندوآب سخن به میان آمده است. در شرفنامه امیر شرف بدلیسی که بنام تاریخ کردستان معروف است، در صفحه 182 از این ناحیه به نام ” دوآب” نام برده میشود.

موقیعت شهر میاندوآب

این شهرستان در حد فاصل بین شهرهای بوکان، ملکان، مهاباد و شاهیندژ واقع شده است و در واقع پل ارتباطی برای استانهای آذربایجان‌غربی، آذربایجان‌شرقی و کردستان محسوب می‌گردد. مساحت شهرستان میاندوآب 2694 کیلومتر مربع است و در طول جغرافیایی 46درجه و 6 دقیقه‌ی شرقی از نصف‌النهار گرینویچ و در عرض 36 درجه و 58 دقیقه‌ی شمالی از خط استوا در وسط جلگه‌های منتهی به دریاچه‌ی ارومیه با ارتفاع 1314 متر از سطح دریا قرار دارد. آب و هوای منطقه متغیر بوده، دارای تابستانهای نسبتاً گرم و زمستانهای مختصر سرد میباشد.میزان بارش متوسط در منطقه 289میلی‌لیتر ثبت شده است. میاندوآب چنانکه از اسمش پیداست به علت قرار گرفتن در میان دو رودخانه‌ی زرینه‌رود و سیمینه‌رود به این نام، نامگذاری شده است.

جمعیت این شهرستان طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۴۵۱۵۸ نفر بوده است که از این تعداد ۱۲۳۹۹۳ نفر آنان مرد و ۱۲۱۱۶۰ نفر آنان زن بوده اند. شهر میاندواب بعد از بوکان ومهاباد سومین شهر بزرگ در جنوب استان تلقی می شود

میاندوآب شهر کشاورزی و تا اندازه‌ای صنعتی است. این شهرستان از نظر کشاورزی و دامپروری پس از ارومیه در استان رتبه‌ی دوم را دارد و از نظر صنعت نیز پس از شهرهای ارومیه و خوی در جایگاه سوم استان قرار گرفته است.

دین و مذهب مردم این شهرستان اسلام شیعه‌اثنی‌عشری بوده و در روستاهای مشرف به استان کردستان درصدی از برادران سنی مذهب نیز زندگی می‌کنند. زبان و لهجه‌ی مردم میاندوآب ترکی آذربایجانی است و از خصوصیات بارز مردم این شهرستان صداقت و ایثارگری، میهمان‌نوازی و متعصب بودن به آداب و رسوم می‌باشد. خوشبختانه شهرستان میاندوآب به واسطه‌ی قرار گرفتن در بین استانهای آذربایجان‌غربی ، آذربایجان‌شرقی و کردستان در سالهای اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است و از نظر صنعتی، کشاورزی، ارتباطات و توسعه‌ی فرهنگی جزء محورهای اصلی سرمایه‌گذاری در جنوب استان به شمار آمده است.

کشف چندین اثر باستانی در اطراف میاندوآب، نشانگر اسکان بسیار قدیمی منطقه در دورانهای ثبت نشده تاریخ هست. در اوایل سلطنت آقامحمد خان قاجار به دنبال کوچ اجباری جمعیتی از منطقه کرمان به اهالی شهر اضافه شدند و در مدت دو نسل در جمعیت ترک میاندوآب استحاله گشتند. اسامی برخی محله‌ها و شهرت‌ها مانند رابریلر، سیرجانیلر و کرمانی نشانگر این حرکت جمعیتی بوده. دو دلیل اصلی این حرکت جمعیتی مهاجرت اجباری یا تبعید در اثر شورش ذکر شده. سرکوبی یاغی‌های منطقه کرمان و اسکان جمعیت بیشتر در این منطقه به منظور مقابله با حملات کردها به بناب و مراغه بوده است. این شهر در واقع مرز منطقه ترک نشین و کردنشین است. تهاجمات متعدد بعضی از قبایل محلی کرد در این منطقه تا اواخر مشروطیت ادامه داشت. در این برهه گزارشهای بسیاری از حملات به کردان توسط لشکر شجاع‌السلطنه نیز ثبت شده است.

در سالهای متلاطم جنگ جهانی اول میاندوآب نیز مانند بسیاری مردم منطقه طعم تلخ قحطی‌ها و بی ثباتی ایران را کشید. دولت ایران در هرج و مرج خان خانی‌های محلی و آشفتگی سیاسی بود. در این دوره دول انگلیس و آمریکا به وساطت مبلغان مسیحی خواستار برقراری یک جمهوری مسیحی به رهبری ارامنه و آسوری ها با مرکزیت ارومیه بودند.

پیشینه میاندوآب

سابقه تاریخی سکونت در دشت میاندواب به هزاره‌های قبل از میلاد و به دوران اورارتو برمی‌گردد و اولین سندی که به موجودیت شهر امروزی میاندواب اشاره دارد به زمان فتحعلی شاه قاجار می‌رسد.میاندواب تا سال ۱۳۰۹ هجری شمسی مرکز ناحیه مرحمت‌آباد و از توابع مراغه به‌شمار می‌رفت. میاندوآب را سیاحان اروپایی که تا پیش از دوره پهلوی از این منطقه دیدن می‌کردند در کتاب‌های خود آورده‌اند.

در دوره قاجار آغامحمدخان قاجار که شهر کرمان را به‌کل نابود ساخته و همگی مردم آن را کور کرده بود، یک هزار تن از جوانان شهر را به سرکردگی مرتضی‌قلی‌خان کرمانی به تهران فرستاد و پس از آن به میاندوآب و سراب و برخی نقاط دیگر آذربایجان تبعید کرد. این کرمانیان پس از چند نسل در جمعیت این شهرها حل شدند حتی در میاندوآب از دیرباز محله‌هایی به نام محله کرمانی‌ها، سیرجانی‌ها، زرند، راه‌بُر و لک‌ها وجود دارد. طایفه‌ای نیز تا یک نسل پیش در میاندوآب هنوز به فارسی با لهجه کرمانی صحبت می‌کردند و از تاریخ نیاکانشان آگاه بودند. در حال حاضر اقلیت بسیار اندکی از کلیمیان در میاندوآب هستند.

کوه‌های شهرستان میاندوآب

شهرستان میاندوآب، از نظر توپوگرافی، تپه ماهوری و جلگه‌ای است. بجز در شرق میاندوآب، که دامنه‌های سهند در آن واقع است؛ اکثراً تپه ماهوری و هرچه به طرف شهر میاندوآب نزدیک می‌شویم از ارتفاع آنان کم می‌شود. بلندترین ارتفاع کوه‌های مرز آذربایجان‌شرقی و غربی، در محل ربط با ارتفاع ۲۸۳۲ متر است و کوه‌های جان‌آقا، عثمان اولن، آیدشه و ارتفاعات نوروز لو (سد انحرافی نوروزلو در پای این کوه بر روی زرینه‌رود احداث شده) ۱۴۵۰ متر ارتفاع دارند. همچنین کوه قشلاق‌لو، با ارتفاع ۱۳۷۰ متر و ارتفاعات خطایی، در اطراف تالاب چنگیزگلی، با ارتفاع ۱۴۵۰ متر و کوه تلخاب یا قزل کوه، در حد فاصل مهاباد و میاندوآب با ارتفاع ۱۶۴۵ متر می‌باشد.

آثار باستانی

• پل میرزا رسول

این پل تاریخی در ۵ کیلومتری میاندوآب بر روی رودخانه سمینه رود بنا شده‌است. این اثر که قدمت آن به دوره قاجاریه می‌رسد در حال حاضر، در کنار جاده میاندوآب به مهاباد واقع شده‌است. طول این پل ۵۲ متر و تعداد دهانه‌های آن ۷ دهانه می‌باشد. مصالح بکار رفته در این بنا در قسمت پایه‌ها و سیل شکن‌ها، سنگ و در بقیه قسمت‌ها آجر می‌باشد. این بنا به شماره ۲۰۶۸ در فهرست آثار ملی ثبت شده‌است

• پل کوسالار

پل کوسالار در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی میاندوآب در مسیر جاده میاندوآب به شهر چهار برج در روستای کوسالار بر روی کانالی به نام «آجی گوبی» که از زرینه رود منشعب است، ساخته شده‌است. با توجه به نوع ساخت آن قدمت این پل به اواخر دوره قاجاریه برای ارتباط میان دو طرف کانال آب می‌رسد. پل کوسالار دارای ۲ پایه است که با لاشه سنگ و ملات آهک بر روی پی‌های نه چندان محکم استوار گشته‌اند پایه‌ها ۶/۱ متر عرض و ۵/۴ متر طول و در جهت مخالف جریان آب دارای آب شکن‌های مثلثی می‌باشند که هم‌اکنون بقایای آن‌ها باقی مانده‌است. طول آب شکن‌ها حدود ۱ متر و ارتفاع پایه‌ها و آب شکن‌ها از کف پل تا قسمت پایه طاقها ۵/۱ متر می‌باشد.

از دیگر آثار تاریخی و باستانی میاندوآب می‌توان به نقاط زیر اشاره کرد:

مسجد طاق، تپه باستانی روستای داش تپه، مجاری صخره‌ای معروف به چهل پله، امامزاده تاجن علی، قلعه هلاکو، آرامگاه ملا شهاب الدین، قلعه حسین‌آباد، قلعه خرابه، قزل قلعه (قزون ۷ و ۸ هـ. ق) دلیک داش (دوره تاریخی).

میاندوآب بیش از ۱۰۰ اثر تاریخی دارد که ۴۳ اثر از آن‌ها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است.

دشت‌های شهرستان میاندوآب

در شهرستان میاندوآب، دشت میاندوآب‌غربی، میاندوآب شرقی و باروق، واقع شده است که در مورد این دشتها توضیحاتی ارائه می‌گردد.

دشت میاندوآب‌ غربی
رودخانه سیمینه‌رود، در محل ساری قمیش از دشت حاجی‌آباد خارج شده و به دشت میاندوآب‌غربی وارد می‌شود و این دشت را آبیاری می‌کند.
دشت میاندوآب‌ شرقی
آب زرینه‌رود، که زه‌کش اصلی این دشت را تشکیل می‌دهد؛ در محل سد نوروزلو ذخیره شده و بصورت منظم مورد استفاده مصارف کشاورزی اراضی آبخور در پایین‌دست قرار می‌گیرد…
دشت باروق میاندواب
محصولات کشاورزی اصلی، در کشت آبی‌گندم و جو و در کشت دیم نیز گندم و جو می‌باشد. از نظر آب سطحی قوری چای، رژیم اصلی این دشت به حساب می‌آید. از آب زرینه‌رود، نیز به وسیله سد انحرافی نوروزلو برای آبیاری زمین‌های دشت باروق استفاده می‌شود. ضمناً از آبهای زیرزمینی نیز در این دشت بهره برداری می‌گردد.

دره‌های شهرستان میاندوآب

در شهرستان میاندوآب، دره‌های دلمه و دره‌ علی‌یار، قابل اهمیت و مورد توجه و علاقه و گردشگران و علاقمندان به طبیعت است!

از دره‌های زیبای شهرستان میاندوآب

دره دلمه
دره دلمه، که در پایین‌دست سد انحرافی نوروزلو، قرار گرفته؛ به لحاظ گزستان‌های ساحل رودخانه و خوش آب و هوا بودن آن مورد توجه گردشگران طبیعت و علاقمندان به صید تفریحی است!
دره علی‌یار
دره علی‌یار، که در مسیر میاندوآب به شاهین‌دژ واقع شده، به لحاظ چمن‌زارهای اطراف بیشتر مورد توجه شهروندان میاندوآب قرار می‌گیرد.

منابع آب شهرستان میاندوآب
منابع آب شهرستان میاندوآب را در سه بخش آب‌های سطحی (رودخانه‌ها)، آب‌های زیرزمینی (چشمه‌ها، قنوات و چاه‌ها) و آبهای راکد (تالابها، دریاچه‌ها) مورد بررسی قرار می دهیم.
“آبهای سطحی شهرستان میاندوآب”
ـ رودخانه ها:
رودخانه‌های شهرستان میاندوآب، از رودخانه‌های دائمی و پرآب حوزه آبریز دریاچه ارومیه بوده و از کوههای کردستان و زمزیران و شاخه‌هایی از آن از حد مرزی استان آذربایجان‌غربی با استان زنجان و استان آذربایجان‌شرقی (سهند) سرچشمه می‌گیرند.

تالابهای شهرستان میاندوآب

تالاب نوروزلوی میاندواب
تالاب نوروز لو در 5 کیلومتری میاندوآب، به مساحت هزار هکتار محل زندگی انواع حیوانات همچون گراز وحشی، روباه،گرگ، خرگوش و انواع پرندگان کم نظیر همچون عقاب، تالابی، اردک کاکاش و چنگر است و از 4 طرف به روستاهای میرآباد، میرنظام، آیدیشه و گوگجلو میاندوآب همجوار است و با برخورداری از درختانی همچون گز و سرو و نیزار ها از پوشش گیاهی مطلوبی نیز برخوردار است.
منطقه حفاظت شده نوروزلو پس از مناطق حفاظت شده ملی دریاچه ارومیه، مراکان خوی، میر آباد سردشت و بوکان پنجمین منطقه حفاظت شده آذربایجان غربی و همچنین ششمین منطقه شکار ممنوع استان است.

تالاب چنگیزگلی میاندواب
تالاب چنگیزگلی در حد فاصل سه روستای سبز، قره‌گول و خطایی در جنوب میاندوآب واقع شده است…

سدهای شهرستان میاندوآب
در محدوده میاندواب، یک سد انحرافی بنام نوروزلو (سدانحرافی نوروزلو)، احداث گردیده  است. این سد در ۱۵ کیلومتری جنوب‌شرقی میاندوآب در جوار قریه نوروزلو واقع گردیده است.

آثار و ابنیه تاریخی شهرستان میاندوآب

۱. داش ‌تپه؛
۲. قلعه بختک؛قلعه بخدک یا بختک، که بقایای خرابه های آن هنوز هم در روستای میلان، در میاندوآب واقع است، گویا توسط یکی از سرداران ‏خسرو انوشیروان به نام بخدک بنا شده است.
۳. پل تاتائو؛در غرب شهرستان میاندوآب و سه کیلومتری جاده میاندوآب به اورمیه، روی رودخانه تاتائو (سیمینه رود) ساخته شده است.
۴. پل کوسه لر؛
۵. مسجد تاریخی طاق؛اگر از کوچه و پس‌کوچه‌های خیابان ۱۷ شهریور گذر کنی، در داخل یکی کوچه ها، مجذوب معماری بنایی خواهی شد که دست‌کم ۲۰۰ سال قدمت دارد…
این اثر خیره‌کننده، “مسجد طاق”، نام دارد. معروف است که این عبادتگاه توسط احمد‌خان بیگلر بیگی حاکم مراغه، بنا شده ‌است.
۶. چهل پله شاه تپه (قیرخ پیلله)؛
۷. بقعه امامزاده تاج الدین علی؛
۸. قلعه جان آقا (بزرگترین قلعه نظامی مانایی ها)؛
۹. بقیه آثار تاریخی و تپه های باستانی؛
۱۰. موزه میاندوآب؛این‌ موزه‌، در تاریخ‌ پنجم‌ مرداد  ۱۳۴۷ خورشیدی تاسیس‌ شد و در آن‌ آثاری‌ از گذشته‌ ایران‌ جمع‌آوری‌ و به‌ نمایش‌ گذاشته‌ شده‌ است‌ که‌ مشتمل‌ بر انواع‌ اشیاء زیر است‌: آثاری‌ برنزی‌ و مفرغی‌ مربوط‌ به‌ دوره‌ پیش‌ از تاریخ، آثاری‌ از سفال‌ و مفرغ‌ مربوط‌ به‌ دوره‌ اسلامی، آثاری ‌مربوط‌ به‌ انواع‌ سکه‌ها، مفرغ، برنز و سفال‌ مربوط‌ به‌ لرستان، آثاری‌ مربوط‌ به‌ هنرهای‌ تزئینی‌ و هنرهای‌ ملی‌، آثاری‌ مربوط‌ به‌ مردم‌شناسی‌ و آثاری‌ از مرمر و سفال، شیشه، عقیق‌ و سنگ‌ لاجوردی‌ و مفرغ‌.

صنایع دستی میاندوآب
۱. سفالگری؛
۲. فرش بافی؛
۳. گلیم بافی؛
۴. دست بافته های پشمی.

موقعیت گردشگری میاندوآب

جاذبه های طبیعی شهرستان میان دوآب زندانهای زرینه رود ، سیمینه رود و چشمه سلیمان است.
بناهای تاریخی و قدیمی مانند: آتشکده آذرگشسب و قلعه بخدک (بختک) به همراه بقعه ها ، پل و دیگر بناهای تاریخی از مکانهای دیدنی منطقه هستند!

کشاورزی و دام داری میاندوآب

کشاورزی و باغداری در این شهرستان بسیار رواج دارد و محصولات گندم ، چغندر قند ، انگور ، سیب ، گلابی و بادام از محصولات کشاورزی این منطقه است. دام و محصولات دامی نیز از محصولات صادراتی میاندوآب محسوب می شوند.